بررسی رابطۀ بین عزت نفس، خودمختاری و انصاف با مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان

  بررسی رابطۀ بین عزت نفس، خودمختاری و انصاف با مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان     مسعود چلبی [1]   سکینه خرم دل [2]     در آموزش و پرورش دانش‌آموزان علاوه بر خواندن و نوشتن نیازمند یادگیری هنرِ زندگی کردن با یکدیگر و مهارت‌های لازم برای زندگی اجتماعی هستند و این باید در برنامه تحصیلی در نظر گرفته شود . آشنایی با این مهارت و عوامل تأثیر ‌ گذار بر آن می‌تواند اولین قدم برای هر نوع برنامه ‌ ریزی در این زمینه باشد. این مقاله تحقیقی در پی بررسی عوامل مؤثر بر میزان مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان به عنوان یکی از بایسته‌ها و مهارت‌های اجتماعی است. در این پژوهش بر اساس الگوی نظری تحقیق اثر متغیرهای انصاف، رابطۀ گرم، فرصت خودمختاری، عزت نفس، خودپنداره و خودمختاری ادراک‌شده به عنوان متغیرهای تأثیرگذار بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان بررسی می‌شود.   360 نفر از دانش‌آموزان دختر مقطع راهنمایی شهرستان ورامین، از بین مدارس عادی وسط شهر، عادی حاشیۀ شهر، غیرانتفاعی، نمونه، شاهد و تیزهوشان، جمعیت نمونۀ این مطالعه را تشکیل می‌دهند. نتایج تحلیل‌های آماری نشان می‌دهد که مهمترین متغیر مؤثر بر میزان مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان، خودمختاری ادراک ‌ شده است، به این معنی که افرادی که درک بالایی از کنترل دارند، مسئولیت‌پذیرتر هستند. متغیرهای رابطۀ گرم و انصاف اولیای مدرسه و پذیرفتن نقش فعال دانش‌آموزان (فرصت خودمختاری) در مدرسه، به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق تأثیر بر عزت نفس، خودپنداره و خودمختاری ادراک‌شده، بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان تأثیر معنادار دارند.      [1] - استاد جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی [email protected]   [2] - کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی narges_kh527 @yahoo.com